Books

این بخش کتاب توضیح می دهد که چگونه اتحاد جماهیر شوروی اردوی خود را بعد از نزدیک به ده سال جنگ از افغانستان بیرون ساخت. در ابتداء، اتحاد جماهیر شوروی تمایلی به انجام این کار نداشت، و به این عقیده بود که اردویش افغان ها را به پذیرفتن یک دولت دست نشانده وادار خواهد ساخت. در نتیجه آغاز مقاومت نیرومند مجاهدین افغان بخاطر دفاع از ارزش های شان، و حمایت سخاوتمندانه اسلحه و تدارکات لازم عمدتاً توسط ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی، رهبر جدید شوروی گورباچف در نهایت تصمیم گرفت، تا اردوی کشورش را تحت شرایط موافقتنامه ای که مذاکرات آن در سال 1982 تحت نظارت نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل متحده آغاز گردیده بود، از افغانستان بیرون سازد.

به نظر پوهاند کاکړ بسیاری از بخش های تاریخ این منطقه و افغانستان باستان به علت کمبود و یا عدم موجودیت شواهد، روشن نیست. تنها اثر زند مربوط دوران زردشت، اویستا و همچنان اثر هیرودت به نام تاریخ توانسته اند تا تاریخ دور اویستایې را تا حدی روشن سازند. به اساس همین اثار بعد از تهاجات سکندر مقدونی بین سال های ۳۲۳ـ ۳۵۶ قبل از میلاد، اثار متعددی تحریر یافت که زمینه را برای روشن ساختن ادوار مختلف افغانستان باستان مساعد ساختند. اثر پوهاند کاکړ بنام < پښتون، افغان و افغانستان> که به قول خودش یک سروی مختصر تاریخ باستان افغانستان و یک تلاش برای وضاحت آن میباشد. پوهاند کاکر در ۱۲۱ صفحه اول این اثر تلاش نموده تا به اساس اثار و شواهد تاریخی، ریشه های پشتون ها را درین سرزمین پهناور جستجو نماید. در ۱۷ صفحه فصل دوم این اثر موصوف تلاش نموده تا رشد کلیمه افغان را از لحاظ تلفظ و مفهوم و همچنان استعمال و ارتقا آن به هویت سیاسی یک ملت تحلیل و ارزیابی نماید. از صفحه ۱۳۹ – ۲۲۰ فصل سوم این اثر از اریانا قدیم تا افغانستان معاصر مراحل مختلف تاریخی تحلیل و ارزیابی گردیده است.

در بخش اول این تحقیق، نویسنده مشاهدات خود را از مردم افغانستان تحت حکومت یک گروه مذهبی از مردم بنام طالبان، توضیح مینماید. آنها نیز مانند ماقبل خود تجربه کمتر در عرصه مدیریت داشته و با توسل به قانون سختگیرانه نوع وهابی، به زودی مردم را از حکومت خود بیگانه ساختند. قسمت دوم این کتاب، خلاصه یی از تاریخ بنیادگرایی اسلامی و نقشی را که بنیانگذار القاعده اسامه بن لادن در دوره مقاومت ایفا کرد، توضیح مینماید. موصوف با تبعید از کشور اصلی اش بالآخره در افغانستان تحت حمایت طالبان که به آنها پول و مردان کمک میکرد، اقامت گزید. این اتحاد، بالآخره منجر به سقوط امارت اسلامی طالبان در اواخر سال ۲۰۰۱ با حمله ایالات متحده امریکا به افغانستان گردید.

در این بخش کتاب توضیح مختصر دوره سلطنت کوتاه و پر آشیب شاه امان الله (۱۹۱۹-۱۹۲۹) ارائه گردیده است. در ابتدا او به عنوان یک قهرمان راه اندازی مبارزه مؤفقانه استقلال طلبی مطرح گردید. در سال ۱۸۸۰ دولت بریتانیای هند در انحصار پالیسی روابط خارجی افغانستان موفق گردیده بود. بعد از پایان جنگ جهانی اول یک جنبش آزادیخواهی کامل و معرفی تمدن غرب به نیروی قوی مبدل گردید، و شاه جوان به آن واکنش مثبت نشان داد، در نتیجه به پادشاه قهرمان مبدل گردید. اما در معرفی تمدن غرب، اصلاحات وی شامل اقداماتی بود که تقریباً به همه گان قابل ستودنی بود، و تا حدی به عناصر محافظه کار جامعه حساسیت بر انگیز بود. از آنجا که این طبقه جامعه افغانستان سنتی بود، پاسخ آنها با خشونت آغاز گردید. همین بود، که یکسلسله قیام ها علیه شاه و اصلاحات او بوقوع پیوست. نتیجه کلی، رفتن شاه از کشور، و شکست کامل نخستین دور اصلاحات جامع در افغانستان، و آغاز یک جنگ داخلی نه ماهه بود.

این سند جنگ اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان را که در سال ۱۹۷۹ آغاز و سال ۱۹۸۹ به پایان رسید، شرح مینماید. به اساس اسناد و مدارک رسمی شوروی، منابع ثانوی اتحاد جماهیر شوروی و افغانستان، نقل قول نویسنده در مورد بخشی از واقعات و حوادث دوران اشغال، همچنان مشاهدات شخصی وی حین کار، یک پارچه عالی تحقیقاتی میباشد. داستان مقاومت جنگجویان افغان، که به عنوان مجاهدین شناخته شده اند، حیرت انگیز بوده، آنان با چنان شجاعت و خستگی ناپذیری در برابر اردوی ابر قدرت شوروی جنگیدند، که رهبران شوروی که فکر میکردند، این جنگ در یک عرصه کوتاه تمام خواهد شد، را به حیرت انداختند. حامیان غربی مجاهدین نیز شگفتی زده شدند. شکست شوروی در افغانستان پیامد های زیادی را در سراسر جهان از جمله انحلال امپراطوری خود آنها در اواخر سال ۱۹۹۱ داشت.

در این قسمت کتاب توضیح میگردد، که چگونه امیر عبدالرحمن خان برای نخستین بار یک دولت متمرکز را در افغانستان با یکجا ساختن ولایات قبلاً خود مختار تحت سلطۀ مستقیم دولت مرکزی ایجاد نمود. با داشتن نوعیت سیاسی، این بخش تحقیق، جزئیات چگونگی غلبه امیر بر رقبای سلسله اش، و آرام ساختن ولایات با اردوی نو پایش، معلومات ارائه میکند. همین دستاوردها بود که زمینه را برای ظهور دولت ملی آماده نموده، حاکمان جدید را قادر به اجرای اصلاحات نمود.

با اتکای بیشتر بر منابع آرشیف این کتاب توضیح مینماید که چگونه زمینه برای ظهور افغانستان معاصر به عنوان یک ملت و دولت و طرح نوسازی مساعد گردید. در این کتاب توضیح داده شده است که چگونه امیر شیر علی خان، بعداً امیر عبدالرحمن خان برای نخستین بار اقتدار دولت مرکزی را به هزینه حاکمان محلی استحکام بخشید. آنها این کار را در ایام بازی بزرگ بین بریتانیا و روسیه برای اشغال کشورهای آسیای مرکزی انجام دادند. اگر چه بازی بزرگ مذکور منجر به کاهش قلمرو افغانستان گردید، این اقدام آنها همچنان باعث علامت گذاری واضح مرزهای خود آنها در مطابقت با موافقتنامه های بین المللی گردید. از جهات زیادی، این کار شرح تاریخ افغانستان در مرحلۀ شکل گیری آن میباشد.

این قسمت کتاب ارائه کنندۀ جزئیات ساختار سیاسی و ابعاد مختلف جامعه افغانستان میباشد. اساساً، رسالۀ دوکتورای نویسنده با اتکای اساسی بر منابع آرشیف در پرتو منابع جدید گسترش یافته است.